Alles over aangezichtspijn

Op grond van welke kenmerken verwijst de huisarts een patiënt met aangezichtspijn naar welke specialist? Hoe kunnen samenwerking, communicatie en begeleiding bij de behandeling worden verbeterd?

In de huidige zorg gaat u als patiënt met aangezichtspijn eerst naar een huisarts of tandarts. Een van beiden zal u zo nodig verwijzen naar een specialist. Het is belangrijk dat uw huisarts en tandarts van elkaars verwijzingen op de hoogte zijn. U kunt hier zelf een rol in spelen door ernaar te vragen. Wanneer de specialist geen afwijkingen op zijn/haar gebied vindt, verwijst deze u weer terug, of verwijst u door naar een ander specialisme. Dit kan lang doorgaan. Uiteindelijk kan men u verwijzen naar een speciaal pijnteam. De richtlijn kan eraan bijdragen dat artsen sneller tot een betere aanpak komen. U kunt daar zelf een actieve rol bij spelen door veel informatie te verzamelen, o.a. uit deze patiëntenversie en via www.hoofdpijnpatienten.nl. Dit kan bijvoorbeeld een onnodige tandheelkundige behandeling tegengaan. Of verwijzing naar een pijnbehandelcentrum als dit niet nodig is. 

Bij wie komt u terecht? Centraal in de behandeling van aangezichtspijn staan de huisarts en de tandarts, in elke fase van de behandeling. Een goede samenwerking is daarom essentieel. Om goede communicatie te waarborgen moet de behandelaar de gegevens (bij voorkeur schriftelijk) aan u meegeven. Door goede communicatie kunnen verwijzingen beter op elkaar worden afgestemd. Zo zijn huisarts en tandarts beiden goed op de hoogte van de zorg die u krijgt en de resultaten daarvan. Verwijzing naar de specialist is gericht op het stellen van een diagnose of het geven van een behandeling.

Als de specialist geen diagnose kan stellen of de behandeling bij herhaling niet helpt, kan de behandelaar u verwijzen naar een multidisciplinair team. Hierin zitten verschillende specialisten die meer weten van aangezichtspijn.

Bij de zorg voor patiënten met aangezichtspijn kunnen veel zorgverleners betrokken zijn: huisarts, tandarts, tandartsen-specialisten, speciale fysiotherapeut zoals de orofaciaal therapeut, neuroloog, neurochirurg, andere specialisten, bedrijfs- en verzekeringsarts, maar ook de psycholoog of psychiater.

Naar wie kan uw huisarts u het beste verwijzen?

• Bij kaak- en mondproblemen: naar uw eigen tandarts, de tandarts-specialist op het gebied van tand- en kiespijn (tandarts-endodontoloog), de tandarts-specialist op het gebied van kauwspieren en kaakgewrichten (tandarts-gnatholoog) of de tandartsspecialist op het gebied van de mond-, kaak- en aangezichtschirurgie (MKA-chirurg).
  
  
• Bij diagnostiek gericht op trigeminusneuralgie, vaataandoeningen en trigeminoautonome hoofdpijnsyndromen (behalve clusterhoofdpijn): neuroloog. Behandeling van trigeminusneuralgie kan bij de huisarts beginnen, in afwachting van diagnostiek bij de specialist. Ook afbouw van medicatie bij trigeminusneuralgie kan bij de huisarts plaatsvinden.
• Voor diagnostiek en behandeling van neuralgie na gordelroos, clusterhoofdpijn, aandoeningen van oog en oogkas, aan het oor en van neus en neusbijholten: huisarts (deze kan daarbij gebruikmaken van bestaande richtlijnen en standaarden).
  
  
• Bij twijfel aan de diagnose of falen van de behandeling: neuroloog, oogarts, KNO-arts of pijnpoli.
  
  
• Bij problemen met het zien: oogarts en neuroloog (wegens evt. problemen met de oogzenuw).
  
  
• Bij ontsteking van de slagader bij de slapen: internist, reumatoloog of neuroloog.
  
  
• Bij complexe pijnproblemen: pijncentrum.
  
  
• Psychologische behandeling kan nuttig zijn om de nadelige gevolgen van aangezichtspijn te beperken. Gespecialiseerde psychologen zijn in sommige regio’s beschikbaar (zie www.lve.nl). Het is belangrijk dat uw huisarts u helpt bij het omgaan met pijn. Deze kan u adviseren over leefstijl, vermijden van ongewenste middelen,stress en ‘doemdenken’. Ook kan hij meedenken hoe de belasting voor uw gezin te beperken.

Gedeelde verantwoordelijkheid patiënt en arts

Als u aangezichtspijn heeft, kan de diagnostiek soms lang duren en het kan ook gebeuren dat er verkeerde diagnoses gesteld worden. Doordat sommige aandoeningen zo zeldzaam zijn, is dit niet te vermijden.

De huisarts en de tandarts moeten er goed op letten dat nieuw onderzoek nodig kan zijn als u pijn houdt. Daarbij is aandacht nodig voor lichamelijke en psychosociale factoren. Second opinions kunnen nuttig zijn, ook doordat (super)specialisten vaak met name gericht zijn op hun eigen mogelijkheden en andere opties uit het oog verliezen. Goed overleg en samenwerking tussen de zorgverleners zijn een eerste vereiste.

Communicatie zorgverlener en patiënt

Als patiënt bent u gebaat bij goede communicatie met uw arts: deze is erg belangrijk voor het resultaat van behandelingen en voor uw eigen tevredenheid. Patiëntenvoorlichting is niet alleen gericht op informatie, maar hangt ook samen met emoties, houding en gedrag. Het is belangrijk dat u zich herkent in de informatie en dat u zich erdoor aangesproken voelt. Succes van de behandeling, het volgen van adviezen en de veiligheid worden beter als u goede informatie en adviezen krijgt. Het helpt als u met uw arts klachten, emoties en kwaliteit van leven bespreekt. Dit verbetert uw gezondheid en tevredenheid, maar het is ook goed voor het volhouden van een behandeling (bijv. medicijnen slikken) en het voorkomt misverstanden.

Ga als patiënt met aangezichtspijn goed voorbereid naar een arts; vooral als er een verwijzing plaatsvindt. Als u thuis een lijstje met vragen maakt, heeft u tijdens het gesprek een goed hulpmiddel. Neem ook iemand mee naar het spreekuur, zodat u de informatie later nog eens kunt bespreken. Gezamenlijke besluitvorming van arts en patiënt is effectief en bevordert de therapietrouw.

Een combinatie van mondelinge en schriftelijke uitleg (ontslagbrief) is het beste. Een training voor patiënten gericht op beter communiceren met de behandelaar kan van grote waarde zijn.