Alles over aangezichtspijn

Aanhoudende aangezichtspijn met onbekende oorzaak (persisterende idiopathische faciale pijn of PIFP) werd vroeger ‘atypische’ aangezichtspijn genoemd. Het is een lastig probleem omdat het gaat om pijn in het aangezicht waarvoor de arts geen oorzaak kan vinden. De pijn is dagelijks aanwezig gedurende (bijna) de hele dag. Hij is eerst beperkt tot een klein gebied aan één kant van het gezicht; zit vaak diep en de plaats is moeilijk aan te wijzen. De pijn gaat niet samen met verlies van gevoel of andere lichamelijke klachten.
De arts stelt de diagnose wanneer alle aantoonbare oorzaken van aangezichtspijn niet aanwezig zijn, of wanneer een vermeende oorzaak werd behandeld en de pijn toch niet verdwijnt.
De pijn is niet van psychische herkomst, maar psychologische factoren kunnen een belangrijke rol spelen in de pijnbeleving. Als patiënt heeft u veel belang bij een juiste en snelle diagnose en behandeling door een pijnteam met kennis van mond- en gezichtspijn.

• Persisterende idiopathische faciale pijn (PIFP) is een diagnose die de arts pas kan stellen nadat hij zeker weet dat er geen aantoonbare oorzaken zijn, zoals problemen met het kaakgewricht. PIFP gaat vaak samen met lichamelijke klachten elders in het lichaam en met angst en depressie. Deze psychische problemen zijn het gevolg van de chronische pijn en kunnen de pijnbeleving verergeren.
• Bij aanhoudende aangezichtspijn met onbekende oorzaak zullen zorgverleners nagaan of u depressief of angstig bent. Het liefst zo vroeg mogelijk, met het oog op de juiste behandeling van deze klachten.

Patiënten met chronische aangezichtspijn (vroeger: atypische aangezichtspijn) hebben vaak al een lange weg afgelegd voordat ten slotte de diagnose persisterende idiopathische faciale pijn (PIFP; aanhoudende aangezichtspijn met onbekende oorzaak) wordt gesteld. Allerlei geneesmiddelen en tandheelkundige ingrepen zijn al geprobeerd, met weinig of geen succes. Er is vaak onzekerheid over de diagnose en er zijn ook nog bijkomende aandoeningen (vooral psychische klachten). Daarom zal de behandelaar vragen naar uw persoonlijke omstandigheden: weet u wanneer de pijn is begonnen? Wat hebt u al ondernomen tegen de pijn? Bent u er moedeloos of down van, hoe reageert uw omgeving hierop? Het is goed als u openhartige informatie geeft aan de arts. Alleen dan kan hij u goed helpen. U kunt door goede samenwerking met de behandelaar veel bereiken om een plezieriger leven te krijgen.
De behandeling heeft drie pijlers:

• geruststelling: er zijn geen aantoonbare lichamelijke afwijkingen
• medicijnen ter bestrijding van de klachten
• psychologische en/of psychiatrische behandeling en ondersteuning

Medicijnen en andere methoden

De middelen tegen depressie dosulepine of fluoxetine zijn mogelijk effectief bij PIFP. Niet aangeraden worden: zenuwblokkade in de nek en acupunctuur.

Combinatie

Soms helpt een combinatie van medicatie en begeleiding (‘counseling’) en psychotherapie.
Bij patiënten met PIFP zou hypnose kunnen leiden tot vermindering van de pijn en minder gebruik van pijnstillers. Dit geldt vooral voor patiënten die ‘hypnosegevoelig’
zijn.

Psychologische en psychiatrische behandeling

Het vroeg herkennen en het goed behandelen van psychische problemen zijn van groot belang (zie de twee volgende paragrafen). Dit omdat angst en depressie veel
voorkomen bij patiënten met PIFP. Zij komen vaak in een vicieuze cirkel: ze zijn bang voor de pijn en dat geeft spanning en stress. En juist die geven nog meer pijn.